Schuld en Schaamte
Hoe Systemische Paarden Coaching Patronen Doorbreekt
Schuld en schaamte zijn diepgewortelde emoties die ons vaak ongemerkt beïnvloeden. Ze kunnen generaties lang doorwerken en hebben een grote impact op onze relaties, zelfbeeld en keuzes. Systemisch werken is een krachtige manier om deze onbewuste dynamieken te onderzoeken en te transformeren. In deze blog verkennen we hoe schuld en schaamte werken binnen familiesystemen en hoe paardencoaching deze patronen zichtbaar maakt.
Schuld en schaamte werden door Bert Hellinger, de grondlegger van familieopstellingen, beschreven als emotionele lasten die vaak niet bij ons horen, maar die we toch dragen uit loyaliteit aan onze familie. Schrijvers zoals Els van Steijn en methodieken zoals Phoenix pleiten ervoor om deze emoties niet te vermijden, maar juist te onderzoeken. Paarden, met hun directe en ongefilterde reacties, maken deze patronen vaak op een unieke en tastbare manier zichtbaar.
De Systemische Kracht van Schuld en Schaamte
In een familiesysteem ontstaan gevoelens van schuld en schaamte vaak door onbalans in geven en nemen, trauma’s of verborgen gebeurtenissen. In systemisch werk zien we vaak dat schuld en schaamte op drie manieren invloed hebben.:
- Oververantwoordelijkheid
Dit ontstaat wanneer je onbewust de last draagt van een ander, bijvoorbeeld door het willen goedmaken van fouten uit een vorige generatie. Dit kan leiden tot perfectionisme of gevoelens van uitputting. In familiesystemen kan dit zich uiten door bijvoorbeeld de rol van “redder” aan te nemen. Het is alsof je een rugzak draagt die eigenlijk niet van jou is.
- Onbalans in geven en nemen
Gezonde relaties draaien om een natuurlijke balans tussen geven en ontvangen. Maar wanneer je voortdurend meer geeft dan je terugkrijgt, ontstaat een gevoel van leegte of ongelijkheid. Dit patroon komt vaak voort uit een verlangen om goed genoeg te zijn of goedkeuring te verdienen, maar het leidt juist tot frustratie en afstand.
- Afsluiting door schaamte
Schaamte kan ervoor zorgen dat je jezelf kleiner maakt, of je volledig afsluit van anderen. Dit kan in sociale situaties, maar ook in relaties een barrière vormen. Paarden maken dit vaak zichtbaar: ze nemen letterlijk afstand, of juist je grenzen over, afhankelijk van hoe jij je opstelt.
Deze dynamieken kunnen zich uiten in gedrag zoals perfectionisme, relatieproblemen of destructieve gewoontes zoals overmatig werken, intensief sporten, overmatig drankgebruik of drugsgebruik. Dit zijn vaak onderdrukkers die maatschappelijk volledig normaal en geaccepteerd worden, maar in werkelijkheid dienen als manieren om pijn en ongemak te verdoven. Ook vreemdgaan kan onder deze vluchtpatronen vallen, zeker wanneer het herhaaldelijk voorkomt en dient om gevoelens te ontwijken. Het doorbreken van deze patronen vraagt om bewustwording en verandering, iets waarin paarden een cruciale rol kunnen spelen.
De Onbewuste Last van Schuld en Schaamte in Familiesystemen
Voorbeeld uit de Praktijk: Schuldgevoelens en de Rol van Paarden
Schuldgevoelens kunnen diep in ons systeem verankerd zijn, zelfs wanneer we rationeel weten dat we niets fout hebben gedaan. Tijdens een sessie met mijn Arabische volbloeden kwam dit duidelijk naar voren. Een coachee voelde zich onbewust schuldig over een ongeluk waarbij een familielid ernstig letsel had opgelopen. Hoewel de coachee objectief niets verkeerd had gedaan, bleef het idee bestaan dat er indirect verantwoordelijkheid of schuld lag. De zorgen van het familielid, gecombineerd met de onmacht om het ongeluk te voorkomen, hadden diepe sporen achtergelaten. Dit trauma leidde tot een patroon van schuld en vermijding.
Vluchtgedrag en het Niet Innemen van je Plek
In relaties uitte dit patroon zich in subtiel maar destructief gedrag: de persoon trok zich terug of vluchtte weg zodra verbinding spannend werd, uit angst opnieuw “iets fout te doen.” Tijdens de sessie met Kazym werd deze dynamiek treffend zichtbaar. Het paard kwam de persoonlijke ruimte van de coachee binnen en zette de persoon letterlijk uit zijn of haar plek. Dit riep een intense emotionele reactie op.
Het paard spiegelde hiermee wat er systemisch speelde: een gebrek aan grenzen en een onvermogen om stevig op de eigen plek te blijven staan. Toen de coachee in de sessie leerde om niet te vluchten, maar stevig te blijven staan en verbinding te maken met zichzelf, veranderde het gedrag van Kazym. Het stopte met over grenzen gaan en begon juist de ruimte van de coachee te respecteren en te bewaken. Dit liet zien hoe belangrijk het is om innerlijke balans te vinden en je eigen plek in te nemen.
Generaties van Schuld en Schaamte: Het Doorsijpelen van Trauma
Schuld en schaamte kunnen generaties lang doorsijpelen, vaak zonder dat de betrokkenen zich hiervan bewust zijn. In familiesystemen worden onbewuste gevoelens van schuld en schaamte doorgegeven, zelfs als de oorsprong van deze gevoelens al lang vergeten is. Dit kan zich bijvoorbeeld voordoen bij oorlogstrauma’s. Denk aan een grootouder die zware keuzes moest maken om te overleven, wat leidde tot gevoelens van schuld. Deze onbewuste lasten kunnen in het familiesysteem blijven hangen, zelfs als de jongere generaties zich zich niet volledig bewust zijn van de specifieke trauma’s.
Een kleinkind kan bijvoorbeeld worstelen met vage gevoelens van verantwoordelijkheid of met het idee dat het niet vrij is om zichzelf te zijn. Deze onbewuste lasten blijven zich verspreiden door de generaties en kunnen pas doorbroken worden als de schuld en schaamte worden erkend en verwerkt.
De Oplossing: Verbinding met Jezelf
In plaats van schuld- en schaamtegevoelens extern te projecteren op anderen, de situatie of zelfs op je kinderen – wat vaak gebeurt wanneer het lot te zwaar aanvoelt om het “lot” te dragen – is het essentieel om de verbinding met jezelf te herstellen. Dit betekent dat je de pijn en gevoelens die zowel schuld als schaamte met zich meebrengen, onder ogen moet zien en ermee leert omgaan. Het is niet altijd eenvoudig, maar het biedt wel de mogelijkheid om stevig op je eigen plek te staan, zonder jezelf te verliezen in de verwachtingen van anderen.
Dit geldt ook voor het werk met de paarden. Tijdens een systemische sessie wordt de coachee vaak uitgenodigd om zich opnieuw met zichzelf te verbinden, in plaats van te vluchten voor de pijn. Het paard speelt hierin een cruciale rol door grenzen aan te geven en een gevoel van veiligheid te creëren. Hierdoor krijgt de coachee de ruimte om zowel schuld- als schaamtegevoelens te doorvoelen, los te laten en uiteindelijk te transformeren.
Reflectievragen voor Thuis
Schuld en schaamte kunnen je uit balans brengen en je verhinderen om je plek in te nemen. Daarom is het belangrijk om bewust te worden van deze dynamieken. Probeer de volgende reflectievragen voor jezelf:
- Maak ik gebruik van afleiding om schuld en schaamte te verdoven?
Kijk eens eerlijk naar je gedrag. Zoek je afleiding in overmatig drinken, drugsgebruik, sporten, werken of andere gewoontes om pijnlijke emoties te vermijden? Of vlucht je in andere destructieve patronen zoals roekeloos gedrag of zelfs vreemdgaan?
- Heb ik last van oververantwoordelijkheid?
Voel je je vaak verantwoordelijk voor dingen die buiten jouw controle liggen? Dit kan in relaties, op je werk of binnen je familie zijn.
- Is er balans in mijn geven en nemen?
Geef jij meer dan je ontvangt, of ontvang je soms meer dan je geeft? Hoe voelt dat voor jou? Voel je je schuldig, uitgeput of ongemakkelijk, of is het oké voor je om meer te ontvangen?
- Voel ik me soms afgesloten door schaamte?
Heb je momenten waarop je jezelf kleiner maakt of afsluit van anderen omdat je je niet goed genoeg voelt?
Systemisch Werken met Paarden
De Kracht van Verbinding en Heling
Paarden zijn buitengewoon gevoelig voor de energie en emoties van mensen. Ze kunnen diep onbewuste gevoelens van schuld en schaamte aansteken en tegelijkertijd helpen om deze gevoelens te verwerken. Tijdens een systemische opstelling met paarden, kunnen de paarden ons helpen om inzicht te krijgen in onbewuste patronen en blokkades. Door met hen samen te werken, krijgen we de kans om onze eigen plek in het systeem te herpakken en de emoties die ons vasthouden los te laten.
Paarden nodigen ons uit om ons eigen fundament te vinden. Ze gaan vaak letterlijk met hun hoofd richting de voeten van de coachee, wat ons uitnodigd om letterlijk in contact te komen met onze eigen aarding. Dit proces kan bijzonder helend zijn voor mensen die zich onbewust schuldig voelen of die moeite hebben om hun plek in een relatie of in hun familie te vinden. Het paard, als spiegel van onze energie, kan ons laten zien waar we vastzitten en waar de blokkades zitten.
Wanneer we met paarden werken in een systemische opstelling, kunnen ze ons ondersteunen in het herstellen van de balans in ons eigen systeem. Paarden maken geen waardeoordelen, maar helpen ons de verantwoordelijkheid voor onszelf en onze plek in het familiesysteem te herpakken. Dit maakt het werk met paarden bijzonder waardevol voor mensen die worstelen met schuldgevoelens.
Systemisch Werk in Relaties
Schuld en Schaamte Doorbreken
Voor stellen kan systemisch werk met paarden bijzonder helend zijn. Schuld en schaamte kunnen onbewust in een relatie sluimeren, wat de verbinding tussen partners ondermijnt. Dit kan zich uiten in subtiele patronen, zoals het vermijden van confrontaties of het niet volledig openstellen voor de ander. Door systemische opstellingen met paarden kunnen stellen inzicht krijgen in de onderliggende dynamieken in hun relatie en deze bewust doorbreken.
Het is vaak een krachtig moment wanneer stellen samen met paarden werken en zich kunnen openstellen voor de gevoelens die hen vastzetten. Paarden helpen hen om vanuit een andere energie te communiceren en verbinding te maken, waardoor blokkades in de relatie kunnen worden opgelost. Het werken met paarden kan ervoor zorgen dat beide partners zich weer volledig op hun plek voelen en kunnen bijdragen aan een gezonde, open relatie. In mijn praktijk heb ik al vaak ervaren dat juist stellen heel veel baat hebben bij het aankijken van iets waar ze het nooit meer over hebben of wat wordt buitengesloten. Denk hierbij aan bijvoorbeeld ongeboren kindjes. En hoe bizar dat de paarden dat al vele malen binnen 10 minuten naar boven hebben gehaald. Daar kan geen relatietherapeut tegenop. Als coach is dat echt de kers op de taart van mijn werk als iets in het systeem aangekeken mag worden en er vervolgens tranen en juist heel veel verbinding ontstaat. Liefde overwint alles.
Conclusie
Schuld en Schaamte Doorbreken met Paardencoaching
Schuld en schaamte zijn diepe emoties die vast kunnen zitten in ons systeem en doorgegeven kunnen worden van generatie op generatie. Ze kunnen een grote invloed hebben op onze relaties en het vermogen om volledig aanwezig te zijn. Door systemisch werk met paarden kunnen deze blokkades worden doorbroken. Paarden helpen ons om ons eigen fundament te vinden, onze energie te herkennen en ons opnieuw met onze plek in het systeem te verbinden.
Het werken met paarden in een opstelling biedt niet alleen inzicht in onbewuste patronen, maar stelt ons ook in staat om deze patronen te doorbreken. Dit geldt niet alleen voor individuen, maar ook voor stellen die worstelen met de dynamieken van schuld en schaamte in hun relatie. Door samen met paarden te werken, kunnen stellen een diepe verbinding ervaren en samen heling vinden.
Wat Kan Het Jou Brengen?
Of je nu alleen of samen komt, systemische paardencoaching ondersteunt je om blokkades te doorbreken en opnieuw in verbinding te komen – met jezelf, je partner en je familiesysteem. Systemische paardencoaching ondersteunt je om je gevoelens van schuld en schaamte te herkennen en ermee in verbinding te komen. Door deze emoties te voelen en te ervaren, kun je blokkades doorbreken en oude patronen transformeren. Dit ondersteunt je in balans te komen – zowel met jezelf als met anderen. Het creëert ruimte voor persoonlijke groei, balans en gezonde relaties, waarbij de positieve veranderingen ook doorwerken in je werk en andere levensgebieden, aangezien alles met elkaar verbonden is.
Plan Je Eigen Sessie
Wil je zelf ervaren hoe systemische paardencoaching jou kan ondersteunen?
Of je nu individueel of samen met je partner komt, een sessie met paarden biedt een unieke kans om blokkades los te laten en ruimte te maken voor groei.
Neem vandaag nog contact op voor een kennismakingsgesprek en ontdek wat het voor jou kan betekenen!
Representant zijn
een verrijkende ervaring
Ook als je niet direct met een eigen vraag komt, is deelname als representant een waardevolle ervaring. Het geeft je inzicht in je eigen dynamieken, omdat je nooit toevallig iets vertegenwoordigt. Het systeem kiest jou altijd met een reden.
Download Geogram en Verken Je Familiesysteem
Wil je dieper ingaan op je familiesysteem?
Download een geogram van je familie (PDF) en ontdek hoe de dynamieken van schuld en schaamte zich mogelijk binnen jouw systeem manifesteren. Het geogram helpt je visueel de relaties en patronen te verkennen.
Wil je dieper ingaan op je familiesysteem en patronen doorbreken?
Neem vandaag nog de eerste stap!
Neem contact op en ontdek de mogelijkheden:
Met positieve groeten,
Margien Wouters
Paardencoaching Nederland
- Bel of WhatsApp: 06-22605597
- Of vul hieronder het contactformulier in.
Paardencoaching is niet alleen interessant voor ruiters en dierenvrienden. Het is ook zeer geschikt voor mensen die ‘niks’ met paarden hebben of zelfs bang zijn voor paarden. Ik heb al vaak meegemaakt dat het ook juist voor die laatste doelgroep een ware eye opener kan zijn. Lees ook eens de sectie ‘Reviews’, waarin klanten vertellen over hun ervaringen tijdens een van mijn sessies.